Bilal Benyaich, voormalig bestuurder van VVS en momenteel medewerker van Kif Kif haalt in een interview scherp uit naar Marino Keulen, minister van inburgering.
'Wat Keulen gedaan heeft is moraliseren, culturaliseren en stigmatiseren'. Daarnaast krijgt ook de hele integratiesector een veeg uit de pan: 'De integratiesector werkt nog steeds niet, en vormt geen hefboom voor emancipatie. Het gaat te veel om couscous- en filmavonden, het is te braaf. En au fond verandert er niks.'
Bilal zegt (uiteraard) zeer zinnige dingen al staan er soms wel dingen die op zijn zachts gezegd de wenkbrauwen doen fronsen, niettemin een zeer lezenswaardig stuk. Benieuwt of dit daadwerkelijk het zogenaamde integratiedebat terug kan aanzwengelen.
Acht jaar nadat Tarik Fraihi met een fikse uithaal naar de Vlaamse integratiesector het interculturele platform Kif Kif in het leven riep, werkt de vzw steeds meer als de spreekbuis van jong allochtoon Vlaanderen. En Kif Kif is boos: over het integratiedebat dat onterecht om cultuur draait, over gemiste kansen en een polariserende minister. «Acht jaar na datum werkt de integratiesector nog steeds niet», zegt Bilal Benyaich.
Het was Tarik Fraihi die in 2000 het maatschappelijk debat opende met een opiniestuk in de krant De Morgen over het failliet van de integratiesector. De tweede generatie allochtonen had het zwaarder dan hun ouders, zei hij toen, waarna veel mensen uit die tweede generatie het debat rond integratie zijn aangegaan. Vandaag zijn veel mensen, onder autochtonen en allochtonen, dat debat kotsbeu: over de islam, de integratie. Er heerst steeds meer een gevoel van defaitisme onder allochtonen. De grote dromen om een zichzelf respecterende gemeenschap te worden hebben plaats gemaakt voor een leven van dag tot dag. Net nu er meer dan ooit allochtonen opkomen in de officiële structuren en het maatschappelijke leven, is er door de verrechtsing van Vlaanderen minder en minder aandacht voor wat ze zeggen.»
Zijn er dan zoveel stemmen uit die hoek?
«Er zijn er in elk geval nog nooit zoveel geweest. Met Kif Kif bijvoorbeeld halen we geregeld de media met onze drukkingsacties, maar ook met positieve projecten zoals de interculturele jobbeurs en de Kif Kif Awards (zie kader). Er zijn tegenwoordig ook nogal wat allochtone academici die in hun pen durven kruipen. Maar het is wel een feit dat het aantal allochtone jongeren die op een constructieve manier hun ongenoegen kunnen uiten, nog steeds relatief klein is. Het aantal drop outs in het middelbaar is zo’n 50%: de helft van de allochtone jongeren haalt geen diploma secundair onderwijs. De instroom in de universiteit is bijzonder klein. Aan de UGent en de KUL is de instroom 1%, de UA (7%) en de VUB (10%) doen het op dat vlak beter. De doorstromingskansen blijven dus laag, en het zijn net de mondige mensen die de zaken in perspectief kunnen plaatsen, het ongenoegen kunnen kanaliseren zoals we bij Kif Kif trachten te doen. En hoewel die groep van hoogopgeleide, mondige allochtone jongeren klein blijft, wordt hij wel steeds groter. Het tij is aan het keren.»
Waarom zien we zo weinig culturele initiatieven uit allochtone hoek komen? Waar blijven de rai-hits van hier, de filmmakers, ...
«Er zit in elk geval enorm veel talent. Vooral in de steden circuleert er veel. Allochtone
jongeren uit kleinere steden of gemeenten, ik veralgemeen nu natuurlijk, doen het dan weer veel beter op school. Met de Kif Kif Awards geven we nu beurzen aan jongeren die iets doen met muziek, spoken word, dans, ... We hadden een dikke 900 deelnemers, met nu twaalf finalisten. Het is een ‘Idool’ voor en door allochtone jongeren, al staan we open voor iedereen. Blijkbaar durven ze niet meedoen met het echte Idool, X Factor, ... want anders waren ze al lang doorgestoten. Er is veel onzekerheid, veel jongeren hebben het gevoel dat ze niet dezelfde kansen zullen krijgen. Er zijn ook artiesten die het nu al gemaakt hebben: Brahim bijvoorbeeld, of Hadise. Zij is nu zelfs in Turkije enorm groot, zij heeft het echt gemaakt.
Maar er zijn veel drempels in de cultuurwereld. Die trekt mensen aan uit een middenklassemilieu, met heel wat cultureel kapitaal. Maar de meeste allochtone jongeren komen net uit een arbeidersmilieu. Je ziet ook dat ze vooral bezig zijn met rap, met spoken word, omdat dat geen geld kost. Voor een gitaar of een drumstel heb je al snel enkele honderden euro’s nodig, en dan ga je weer naar dat middenklassemilieu. Maar wees gerust, het talent komt eraan.»
Het lijkt er op dat het gros van die mondige jongeren wel bij Kif Kif terechtkomen.
«Dat klopt. We zijn een intercultureel platform, dat mensen aantrekt die zich niet laten vastpinnen op één identiteit. Je kan bij ons én moslim zijn, en Vlaming én gay bijvoorbeeld. Cultuur is bij ons dynamisch, vloeibaar. Ik denk dat dat de reden is dat veel allochtoon talent bij ons terechtkomt, omwille van de ademruimte. Heel veel jongeren uit dat hoger onderwijs, mondige jongeren, voelen het ook aan als een plicht om met de emancipatie van de allochtonen bezig te zijn. Ik wil later ook wel iets anders gaan doen, maar nu vind ik het wel mijn verdomde plicht, als ik in mijn omgeving en daarbuiten zie wat het beleid aanricht. We voelen ons verantwoordelijk.»
Is het beleid dan zo verkeerd?
«De werkloosheidsgraad onder allochtonen is sinds ‘99 met de helft gestegen, en ligt vijf keer hoger bij allochtonen dan bij autochtonen. Bij hooggeschoolden ligt hij zelfs acht keer hoger. Dit zijn cijfers. Ook ons onderwijs reproduceert nog steeds ongelijkheid. De tweede generatie kan vandaag beschouwd worden als een verloren generatie, maar het echt erge is dat ook de derde generatie verloren dreigt te gaan door het beleid van de afgelopen jaren. Die generatie, die nu op de schoolbanken zit, doet het niet echt beter dan de tweede. Vandaag is de kloof tussen allochtonen en autochtonen veel groter, en dat is onder meer de verantwoordelijkheid van Vlaams minister van inburgering Marino Keulen (Open Vld). Hij heeft enorm gepolariseerd met zijn beleid, waarmee wij allesbehalve gelukkig zijn. Keulen trad aan met de belofte om heel de integratiesector te rationaliseren, de verschillende niveaus op elkaar af te stemmen en de versnippering van alle integratie- en inburgeringsdiensten tegen te gaan. Broodnodige doelstellingen, maar er is niks van in huis gekomen. Als je een beleidsevaluatie zou maken en kijkt naar zijn beleidsnota in het begin, ga je constateren dat hij niks heeft gedaan wat hij ooit beloofd heeft. De integratiesector werkt nog steeds niet, acht jaar na het artikel van Tarik. Er wordt nog te veel dubbel werk gedaan, er is geen eenheid in het amalgaam van onthaalcentra, integratiecentra, inburgeringsdiensten, lokale diensten op gemeentehuizen, ... Ik vind dat al die diensten bitter weinig werk verrichten, en dat terwijl er jaarlijks tientallen miljoenen naartoe gaan. Ze zijn geen hefboom voor emancipatie. Het gaat te veel om couscous- en filmavonden, het is te braaf. En au fond verandert er niks. Dat is de verdeel- en heerspolitiek van Keulen. Als je iedereen wat geld toestopt gaat niemand klagen.»
Hoe polariseert hij dan?
«Wat Keulen heeft gedaan is moraliseren, culturaliseren en stigmatiseren. Alleen al het concept inburgering: dat wil zeggen dat je iemand gaat civiliseren, normen en waarden gaat bijbrengen voor wat jij een goed leven vindt. Het wil zeggen dat iemand iets tekort komt. Op die manier werk je de kloof in de hand, terwijl je die net moet bestrijden. Door het wij- en zijdenken zien we dat latent islamitische jongeren zich nu meer richten op die islam. Als bevestiging van hun anders zijn. Ze nemen op die manier eigenlijk het beeld over dat de autochtone gemeenschap van hen heeft gegeven. Het is een tegenreactie. Zoals de antisemiet de jood maakt, maakt de islamofoob de moslim. Ik vind het spijtig dat het debat over allochtonen een cultureel debat is geworden. De hele normen- en waardendiscussie gaat om grote concepten als de scheiding tussen kerk en staat, de gelijkheid tussen man en vrouw, ... Maar politici moeten rationaliseren, niet moraliseren. De integratie begint pas bij het hebben van werk. Cultuur wordt dubbel zo belangrijk als je het economisch niet goed hebt, waarna die cultuur dan weer door anderen als reden wordt aangegrepen voor economische achterstand. Dat is de omgekeerde redenering. First thing’s first: eerst het sociaal-economische, dan de ethiek.»
Ben je hoopvol voor de toekomst?
«Er komt nu wat schot in de zaak, maar meer door toevalligheden. De krapte op de arbeidsmarkt, de vergrijzing, ... We hebben mensen nodig, en daarom wordt er nu meer naar allochtonen gekeken. En dan nog, als ik hoor dat ze nu weer mensen uit het buitenland willen importeren om jobs in te vullen. Die mensen zijn voorhanden. Zorg er al eens voor dat hun diploma’s uit het buitenland gevalideerd worden, dat de competenties die ze vaak opgedaan hebben in het zwartwerk erkend worden. Er is hier heel wat onontdekt talent. Wij krijgen altijd te horen dat we onze taboes moeten laten varen, maar ook politici moeten hun rechts politiek correct denken laten varen. Antiracisme, en het op weg zetten van kansengroepen is echt geen links politiek correct denken - dat gaat om de toekomst van dit land. 2010 wordt cruciaal. Dan wordt de arbeidskrapte echt nijpend, dan moeten we keuzes maken. Dan moeten we met een Marshall-plan rond allochtonen komen met een visie die de dossiers overstijgt, anders stevenen we af op een rampscenario. 2010 wordt een keerpunt.»
Geen opmerkingen:
Een reactie posten